بزرگنمايي:

پیام خوزستان - به گزارش بازار، علی حیدری، پژوهشگر مسائل دفاعی و استراتژیک در اندیشکده ممتن در یادداشتی برای فرهیختگان نوشت:
7 اکتبر به‌عنوان نقطه عطفی در معادلات راهبردی منطقه، ماهیت جدیدی به روابط قدرت بخشید. اسرائیل در آن مقطع با درکی عمیق از خطر فروپاشی هژمونیک به جای عقب نشینی تاکتیکی با هدف بازیابی ساختار فروپاشیده فرماندهی، آگاهانه و عامدانه، سناریویی خطرناک را انتخاب کرد.
جنگ هم‌زمان در چند جبهه و پذیرش ریسک درگیری مستقیم با کل محور مقاومت. این تصمیم در نگاه اول غیرمنطقی و احمقانه به نظر می‌رسید چراکه اسرائیل پس از ضربه سخت 7 اکتبر در ضعیف‌ترین وضعیت امنیتی دهه‌های اخیر قرار گرفته بود. به طوری که غالب تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند که تل‌آویو برای بازسازی ساختار فروپاشیده فرماندهی، توان دفاعی و کنترل بحران، به دنبال مدیریت تنش، کوچک‌نمایی و کاهش شوک ناشی از آن باشد. اما بالعکس، این رژیم با رویکردی متأثر از دکترین مرد دیوانه یا با بی‌پروایی البته محاسبه شده وضعیت را به سطحی کاملاً متفاوت کشاند. این درک ایجاد شده بود که بازیابی و حفظ ثبات (در بلند مدت) پس از شوک 7 اکتبر و تأثیرات راهبردی آن غیرممکن است. دو رویکرد در مقابل اسرائیل قرار داشت؛ یا باید هژمونی خود را با ورود به آتش بازیابی می‌کرد یا محکوم به افول تدریجی می‌بود. در آن مقطع اسرائیل رویکرد اول را انتخاب کرد. این تحول غیرقابل‌پیش‌بینی و تغییر دکترین رژیم صهیونیستی نشان‌دهنده درکی عمیق از پویایی‌های قدرت در خاورمیانه است. پیش‌ازاین، اسرائیل باوجود حمایت بی‌قیدوشرط آمریکا، همواره از درگیرشدن در جنگ‌های طولانی اجتناب ورزیده و ترجیح می‌داد از طریق عملیات محدود یا ترورهای هدفمند، موازنه را به نفع خود حفظ کند. اما پس از 7 اکتبر، منطق حاکم بر رهبران اسرائیل تغییر کرد؛ آن‌ها پذیرفتند که تشدید شوک و معناسازی وضعیت به‌عنوان «جنگی وجودی» تنها راه بقا در شرایط جدید است؛ حتی اگر به معنای پذیرش هزینه‌ای بسیار سنگین همچون تلفاتی چند هزار نفری، تخریب شهرک‌های شمالی در برابر حزب‌الله و احتمالاً شعله‌ورشدن جبهه‌های جدید در کرانه باختری یا سوریه باشد. به عبارتی اسرائیل تصمیم گرفت برای جلوگیری از نابودی تدریجی خود پس از ضربه دریافت شده، خود را در آتش بیندازد تا با همه ظرفیت‌ها برای نجات از این تهدید موجودیتی آزاد شود.
نکته کلیدی این است که این تصمیم صرفاً یک اقدام نظامی نبود، بلکه بازتعریف هویت امنیتی اسرائیل را نشان می‌داد. تل‌آویو دریافته بود که حالا وقت آن شده تا ترس سنتی از تشدید درگیری با محور مقاومت جای خود را به جسارتی تهاجمی دهد. آن‌ها باوجود آگاهی از تهدیدات گسترده از جمله احتمال واکنش ایران ترجیح دادند تمام ظرفیت خود را نه فقط برای نابودی حماس، بلکه برای ارسال پیامی به کل محور مقاومت و سایر ناظران در منطقه به کار گیرند. این تغییر تاکتیک حاکی از آن است که اسرائیل به دنبال اصلاح این نمای مخدوش از قدرت «بازدارندگی» خود بود؛ حتی اگر با هزینه‌های بی‌سابقه‌ای همراه باشد. بدیهی است حمایت نظامی - سیاسی آمریکا نقشی حیاتی در اتخاذ این رویکرد پرریسک داشته است که البته ردپای آن در غالب تحلیل‌ها به‌درستی دیده می‌شود؛ اما نمی‌توان تمام این تحول را به واشنگتن نسبت داد. اسرائیل نشان داد که حاضر است برخلاف الگوهای تاریخی رفتار کند. پیش‌ازاین، اسرائیل هرگز به طور هم‌زمان وارد جنگ زمینی در غزه، درگیری روزانه با حزب‌الله در شمال، تشدید تنش با ایران، انصارالله و حکومت وقت سوریه نشده بود؛ اما اکنون، این کشور عملاً خود را به‌عنوان بازیگری تعریف می‌کند که برای حفظ جایگاه هژمونیک خود در منطقه حاضر است هر ریسکی را اعم از ریسک فروپاشی داخلی یا جنگ منطقه‌ای تمام‌عیار بپذیرد.
به نظر می‌رسد این تحول دو پیامد عمده داشته باشد، اول اینکه محور مقاومت را با این واقعیت مواجه کرد که اسرائیل جدید، با افزایش سطح تاب‌آوری از تابوی تلفات گذر کرده و دیگر مانند گذشته تحت‌تأثیر فشار روانی عملیات محدود و حتی غافلگیرانه قرار نمی‌گیرد. دوم آنکه معادله بازدارندگی تازه‌ای رسم کرد و نشان داد در برابر تهدیدات وجودی اعم از واقعی یا ساختگی، هیچ خط قرمزی را در طرف مقابل نخواهد پذیرفت.
با این‌حال حفظ این راهبرد در گروی دو عامل حیاتی است. اولاً تداوم حمایت آمریکا از اسرائیل؛ ثانیاً توانایی اسرائیل در به دست‌گرفتن اهرم تنظیم سطح تنش (دیکته‌کردن آتش‌بس یا ادامه جنگ) و جلوگیری از تبدیل جنگ و تنش به وضعیتی فرسایشی با آسیب‌هایی غیرقابل‌پیش‌بینی.
بر این اساس حفظ دکترین جدید و دستاوردهای اسرائیل، متأثر از واکنش احتمالی جبهه‌های مقاومت در مقابل آن دو عامل خواهد بود. آیا مقاومت قادر است خط حمایتی آمریکا از اسرائیل را قطع کند؟ آیا مقاومت می‌تواند سطح تنش را با اراده خود جابه‌جا کرده و این نبرد را به نبردی فرسایشی، بدون چشم‌اندازی روشن برای اسرائیل مبدل سازد؟