چاپ

پیام خوزستان - متن، زیر یادداشتی است که به مناسبت درگذشت مایکل بوروی، توسط جامعه‌شناس برجسته، دکتر ساری حنفی استاد دانشگاه آمریکایی بیروت و رئیس پیشین انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی نوشته شده که توسط پژمان برخورداری، دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی ترجمه و در سایت ا نجمن جامعه شناسی ایران منتشر شده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
نویسنده در این یادداشت، به بیان احساسات خود و تأثیر عمیق بوروی بر زندگی و کار خود پرداخته اس ت. حنفی فیلسوف، جامعه‌شناس و روشنفکر برجسته و یکی از چهره‌های شاخص اندیشه معاصر در جهان عرب به شمار می‌رود. او با تحلیل‌های عمیق و جامع خود از مسائل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جهان عرب، تأثیر بسزایی بر اندیشه و تحولات اجتماعی در این منطقه گذاشته است. ساری حنفی در دمشق متولد شد و تحصیلات خود را در رشته‌های مختلفی از جمله مهندسی عمران و جامعه‌شناسی به پایان رساند. او دکترای خود را در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه پاریس دریافت کرد و پس از آن به عنوان استاد دانشگاه در دانشگاه آمریکایی بیروت مشغول به تدریس و پژوهش شد. از مهمترین ویژگی های اندیشه های حنفی نقد جامعه مدرن، تجدید نظر در اندیشه اسلامی، طرح بحث گفت وگوی تمدن‌ها و نقد مدرنیته اعتقاد دارد. یادداشت کوتاه وی در باره مایکل بوروی در زیر از نظرتان می گذرد:
****
این خبر چنان تلخ است که باورش دشوار می‌نماید و چنان ناگهانی که پذیرش آن ناممکن به نظر می‌رسد. مایکل، تو رفته‌ای، اما حضورت همه جا حس می‌شود. تنها سه هفته پیش، در کمبریج کنار یکدیگر نشسته بودیم و از غزه و سوریه می‌گفتیم، از نبردهایی که ذهن پُرتلاطم تو را به حرکت وامی‌داشت. درست یک روز پیش از رفتنت، درباره بیانیه‌ای در حمایت از جنبش بی دی اس[2] با هم مکاتبه کردیم، آرمانی که با ایمانی استوار بر دوش می‌کشیدی و امید داشتی تا رؤسای پیشین انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی را گرد هم آوری و کمیته اجرایی را به شجاعت و اقدام واداری.
اما تو هرگز فقط یک پژوهشگر نبودی، هرگز تنها یک صدای آکادمیک در بیابان علم باقی نماندی. تو راهنما بودی، نیرویی پیش‌برنده، مرشدی دلسوز و دوستی مهربان، متفکری که نه‌تنها در باب عدالت به نظریه پردازی می پرداخت، بلکه با اشتیاقی بی‌امان برای تحقق آن می‌کوشید. من مدیون تو هستم. تو دستم را گرفتی و از گذرگاه‌های پرپیچ‌وخم جامعه‌شناسی حرفه‌ای و سیاست‌ گذار به گستره بی‌کران جامعه‌شناسی مردم مدار رهنمون کردی. اما بیش از آن، مرا به عبور از مرزهای اندیشه‌ام و پذیرش جامعه‌شناسی جهانی ترغیب نمودی.
چگونه می‌توان جامعه‌شناسی عمومی را بی‌حضور استوار و مداخله‌های خستگی‌ناپذیر تو تصور کرد؟ حکمت تو هرگز دست‌نیافتنی نبود، در برج‌های عاج محصور نماند، بلکه زیسته شد، به بحث گذاشته شد و به عمل درآمد. تو مقدمه‌ای درخشان برای کتاب در دست انتشارم، «در برابر لیبرالیسم نمادین: فراخوانی به جامعه‌شناسی گفت وگویی» نوشتی، و زمانی که دیدی با نگاهی همزمان محتاط و امیدوار درباره سوریه نوشته‌ام، خواستی پاراگرافی بیفزایی تا نشان دهی چگونه جامعه‌شناسی گفت وگویی را در عمل به کار گرفته‌ام. تو همیشه باور داشتی که نظریه نباید در چارچوبی خشک محصور بماند، بلکه باید نفس بکشد و در تار و پود تجربه‌های زیسته جاری شود.
در کمبریج از تو خواستم زندگینامه‌ات را بنویسی، و تو قول دادی که این کار را خواهی کرد. اما تقدیر، بی‌رحمانه، تو را پیش از آنکه وعده‌ات را به انجام برسانی از ما گرفت. آنچه برای ما باقی مانده، نه آن چیزی است که هنوز باید می‌نوشتی، بلکه آن چیزی است که با جان و دل انجام دادی. جهان هنوز تشنه نیروی بی‌کران توست، تشنه تعهد بی‌چون‌وچرایت به عدالت، و تشنه پرسش‌های بی‌باکانه‌ات از قدرت. مایکل، تو تنها یک نظریه‌پرداز نبودی؛ تو خودِ جامعه‌شناسی را دگرگون کردی، آن را زنده، متعهد و ضروری ساختی. ایده‌هایت نمی‌میرند، حضورت محو نمی‌شود. تو نرفته‌ای؛ در هر مبارزه برای حقیقت، در هر جسارت فکری، و در هر مقاومت علیه بی‌عدالتی، حضورت جاری است. این فقدان عظیم را به سوگ می‌نشینم. اما با تو خداحافظی نمی‌کنم. یادت جاودان.
ساری حنفی، استاد دانشگاه آمریکایی بیروت و رئیس پیشین انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی است.
[1] منبع: Hanafi, Sari (2025) For Michael Burawoy: A Tribute to a Life of Thought and Action, The Journalism that changes the world, 27 Daily, Feb 5, 2025.
[2] جنبش BDS (مخفف Boycott, Divestment, Sanctions ) به معنای تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و اعمال تحریم‌های اقتصاد؛ یک جنبش جهانی است که در سال 2005 توسط گروهی از فعالان فلسطینی، سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای مدنی آغاز شد. هدف این جنبش، اعمال فشار بر اسرائیل برای پایان دادن به اشغال سرزمین‌های فلسطینی، رفع تبعیض علیه فلسطینیان و به رسمیت شناختن حقوق آوارگان فلسطینی مطابق با قوانین بین‌المللی است.
216216
کد خبر 2023890