چاپ

پیام خوزستان - جوان آنلاین / هشتمین جلسه از سلسله نشست‌های «سینما رو به آینده» که به همت سازمان سینمایی سوره و به میزبانی امیر قادری شب گذشته 29 بهمن ماه برگزار شد، به بررسی چهل و سومین جشنواره فیلم فجر اختصاص داشت و این نشست میزبان محمود گبرلو، مهدی کرم‌پور و سجاد نوروزی بود.
ابتدای این جلسه محمود گبرلو در پاسخ به این پرسش امیر قادری که چرا جشنواره امسال پُرحاشیه بوده است، عنوان کرد: فکر می‌کنم امسال نسبت به سال‌های قبل، بهترین تیم هیات انتخاب را داشتیم چراکه اعضای آن از اهالی سینما بودند. در حالی که اعضای هیات انتخاب سال‌های گذشته از مجموعه مدیریتی انتخاب می‌شد و نهایت یک یا دو فیلمساز در کنار آنها بودند که نسبتشان به جریان مدیریتی نزدیک بود. زمانی که وارد جلسه شدم نمی‌دانستم اعضا چه کسانی هستند، اما پس از ورود متوجه شدم که همه سینماگر هستند و همان لحظه ورود به جلسه از اعضایی که انتخاب شدند، راضی بودم. چون در جمع عده‌ای فیلمساز بودند و همچنین بازیگر نسل جوان و منتقد حرفه‌ای سینما نیز داشتیم. فکر می‌کنم این اولین بار بود که 2 منتقد؛ یعنی من و آرش خوشخو در هیات انتخاب بودیم. می‌خواهم بگویم که آقای منوچهر شاهسواری به عنوان دبیر جشنواره فجر 43 هیچ دخالتی در انتخاب‌ها نداشتند و به ما گفتند هرچه شما انتخاب کنید، ما همان کار را می‌کنیم.
امیر قادری مطرح کرد: من به عنوان منتقد معتقدم که سطح فیلم‌های جشنواره امسال یعنی فجر 43 از دوره‌های قبل پایین‌تر بود. این تعداد آثاری که در جشنواره حضور داشت، چه قدر سلیقه هیات انتخاب بود و چه قدر به سیاست وفاق و... باز می‌گشت؟
گبرلو پاسخ داد: گمان نکنیم که فیلم‌هایی که در بخش مسابقه بود و خارج از مسابقه دیده شد، تولیدات هیات انتخاب، هیات داوران و یا دبیر جشنواره است. جشنواره محل گذری برای ورود به بازار داخلی و خارجی است. پس ما نباید به این هیات‌ها نقد داشته باشیم که چرا فیلم‌ها ضعیف بود. ما 92 فیلم را که طبق قوانین می‌توانستند در جشنواره شرکت کنند، دیدیم و از میان 92 فیلم به نظر ما فیلم‌هایی که اکران شد از سایر آثار بهتر بود. نمی‌توان گفت باب میلمان بوده‌اند. ما از همان ابتدا از 92 فیلم، 40 اثر را بدون بحث رد کردیم. 9 فیلم هم با رای قاطع همه اعضا رای آورد و این نشان می‌داد که ما مجبوریم بقیه آثار را طبق رای‌گیری انتخاب کنیم و 9 فیلم دیگر با 6 رای قاطع به جشنواره راه پیدا کرد. برای مابقی آثار ما به رای 4 و 5 رسیدیم و این در حالی بود که ما مجبور بودیم 33 فیلم را انتخاب کنیم.
فراموش نکنیم که ما هر سال در جشنواره 33 فیلم داشتیم به این شکل که 22 فیلم در بخش مسابقه و 11 فیلم اولی. البته در فجر 43، 33 فیلم برای بخش مسابقه انتخاب شد بدون احتساب انیمیشن‌ها. آقای شاهسواری گفت سیاست ما این است که جشنواره به انیمیشن توجه ویژه داشته باشد؛ برای همین 4 انیمیشن انتخاب دبیر جشنواره بود. در نهایت می‌توان گفت انتخاب اولیه ما 18 فیلم بوده و بقیه با رای‌گیری به جشنواره راه پیدا کردند. ما هیچ سفارش، تاکید، حمایت و پیشنهادی از سوی هیچکس نداشتیم. در جلسه آخر همه نظر خودشان را بیان کردند و آقای شاهسواری صرفا در آن جلسه قوانین را برای ما مرور کردند و به هیچ وجه توصیه‌ای برای رد یا قبول فیلم نداشت. ما قرار بود 104 فیلم ببینیم، اما در نهایت 92 اثر را مشاهده کردیم و جالب است بدانید از میان این آثار، فیلم‌هایی بودند که برای دومین بار در جشنواره شرکت می‌کردند؛ مثلا فیلم‌هایی داشتیم که اسمشان را عوض و یا با تغییراتی دیگر دوباره در جشنواره شرکت کرده بودند.
محمود گبرلو از سالی بد برای سینمای گفت
امیر قادری بیان کرد: برای من سوال است که وقتی کیفیت فیلم‌های جشنواره امسال پایین بوده پس آن 60 فیلم دیگر چقدر اوضاعشان خراب است. در واقع فکر می‌کنم اغلب این فیلم‌ها دنیا و آخرت را ندارند و به اکران عمومی هم نرسند.
گبرلو تصریح کرد: من به عنوان کسی که 92 فیلم دیدم، می‌خواهم این را بگویم که سال آینده سال خوبی برای سینمای ایران نیست. چراکه این فیلم‌ها به لحاظ ساختار و مضمون برای مخاطب امروز جذاب نیست. بعد از شیوع ویروس کرونا و ورود پلتفرم‌ها آگاهی مخاطب نسبت به مضمون و ساختار فیلم افزایش پیدا و ذائقه مخاطب تغییر کرد. یکی از دلایلی که منتقدان انقدر از سینما ناراضی هستند، بالا رفتن توقعشان از فیلمساز است. فیلمساز ما به لحاظ ساختاری، قدرت بالایی دارد، اما کسانی که برای تولید سینمای ایران برنامه‌ریزی می‌کند، عقب‌تر از تماشاگر و فیلمساز است. باز هم تکرار می‌کنم که فیلم‌های جشنواره محصول هیات داوران و انتخاب و دبیر جشنواره نیست؛ فیلم‌های امسال محصول سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی چند سال گذشته است که به اینجا رسیده. ما باید بررسی کنیم که چرا سینمای ایران پسرفت کرده است وگرنه فیلمساز‌های ما عقب نیفتاده‌اند. شما الان کارگردان‌های فیلم‌اولی را ببینید متوجه این موضوع می‌شوید. ما سال‌های گذشته فیلم‌های کارگردانان اولی را با ارفاق می‌دیدم، اما الان اوضاع برعکس شده است و با دقت بیشتری آن را دنبال می‌کنیم.
امیر قادری یادآور شد: دقیقا این موضوع در فیلم کوتاه هم وجود دارد. من در سال آینده آنقدر که منتظر جشنواره فیلم کوتاه هستم، منتظر جشنواره فجر نیستم. سینماگر ما هوشمند است و گیر ما اتاق فکر‌های سینماست. ذکر این نکته خالی از لطف نیست یکی از چیز‌هایی که باعث شد جشنواره امسال ضربه بخورد، سیاست راضی کردن همه بود. من فکر می‌کنم راضی کردن گروه‌های مختلف باعث می‌شود که گل نهایی را نتوان زد.
فجر 43 بهترین جشنواره به لحاظ مخاطب بود
در ادامه نشست، سجاد نوروزی بیان کرد: بین ظرف و مظروف باید تفاوت باشد. شما نمی‌توانید در ظرف شاهنشاهی، مظروف جمهوری اسلامی را قرار دهید. ساختار‌های حاکمیتی ما و مدیریت برنامه‌مان همانی است که در دهه چهل بود. آقای کرم‌پور دقیق گفتند که ساختار ما مربوط به دهه 70 است. اگر بخواهیم از منظر جامعه‌شناسانه به قضیه نگاه کنیم، ایران بعد از آبان 98 یک ایران است و ایران قبل از آبان 98 یک ایران دیگر و این اصلا به دولت ربطی ندارد. در چنین جامعه‌ای که مرتب خاصیت خرده جنبشی دارد و به شدت طیفی است، شما می‌خواهید با سازوکار دهه 70 سینما را مدیریت کنید و توقع دارید که جواب هم بگیرید و حتی نسبت به اعتراضات هم ناراحت می‌شوید. از نظر من از سال 98 که در سینما آزادی مشغول به کار هستم، فجر 43 بهترین جشنواره به لحاظ مخاطب بود. من سرمست بودم مخاطبی که از سینما رفته، دوباره به آن برگشته است.
قادری یادآور شد: من در سال 1398 و قبل از کرونا این را گفتم که سینمای ایران به پایان رسیده است. سینمای ایران قبل از کرونا و تحریم‌ها به پایان رسید و فیلم‌های کمدی هم با نیم ساعت شوخی نمی‌فروخت.
نوروزی تصریح کرد: ما فیلم‌هایی در سال 1398 داشتیم که مردم بعد از تماشای فیلم می‌خواستند پولشان را پس بدهیم؛ چون فکر می‌کردند وقتشان با دیدن آن تلف شده است. ابتدای سال 98 فیلم‌های «متری شش و نیم»، «سرخپوست» و «شبی که ماه کامل شد» را روی پرده سینما‌ها داشتیم که هر کدام یک اتفاق خوب و مهمی را رقم زدند، اما این اندوخته تمام و در پایان تابستان 98 این شیب نزولی شد. بدین ترتیب در جشنواره فجر 1398 سالن‌های ما کلا خالی بود و نهایت از سه یا چهار فیلم استقبال شد. این وضعیت تا سال 1400 کمابیش ادامه داشت و برخی از سالن‌های ما خالی بود و نمایش لغو می‌شد چراکه مخاطب نداشتیم. این جشنواره یعنی فجر 43 من را خرسند کرد چراکه توانست مخاطب را با خود همراه کند. من صادقانه تحلیلی برای این اتفاق ندارم و البته معتقدم به دبیر و افراد ربطی نداشت.
زمانی که ماهیت توسعه نیافته باشد ما در این جلسه به جای اینکه بررسی کنیم چطور شد که مخاطب دوباره به جشنواره برگشته است، درباره این صحبت می‌کنیم که چطور این همه حاشیه ایجاد شد. توسعه‌نیافتگی در ماهیت کار‌های اجرایی و هنری یک لوپ بی‌پایان است و نقطه پایان ندارد. امسال جشنواره فجر نشان داد که با این وضعیت نمی‌توان ماهیت یک رخداد هنری را با نگاه کلاسیک محقق کرد. ما همواره در حال اختراع چرخ هستیم که نزد ما ایرانیان است.
مردم همواره سینما را می‌بخشند و دوباره سرخورده می‌شوند.