چاپ

پیام خوزستان - ایسنا / مغز انسان توانایی شگفت‌انگیزی در مسیریابی دارد، چه هنگام حرکت در یک محیط واقعی و چه زمانی که تنها آن مسیر را در ذهن خود تصور می‌کنیم. اما آیا این دو تجربه، یعنی حرکت فیزیکی و حرکت خیالی، از مکانیزم‌های مشابهی در مغز بهره می‌برند؟ این پرسشی است که پژوهشگران برای یافتن پاسخ آن دست به مطالعه‌ای جدید زده‌اند.
توانایی به خاطر سپردن مسیرها و تجسم آن‌ها در مغز، نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارد. این مهارت به ما کمک می‌کند مسیرهای جدید را یاد بگیریم، جهت‌یابی کنیم و حتی مسیرهای آینده را تصور کنیم. مطالعات پیشین در حیوانات نشان داده‌اند که امواج خاصی از مغز به نام نوسانات تتا (Theta Oscillations) که در هیپوکامپ یعنی بخشی از مغز در لوب گیجگاهی میانی تولید می‌شوند، در فرآیندهای مسیریابی، یادآوری و تجسم حرکت نقش دارند؛ اما تاکنون مشخص نبود که آیا مغز انسان نیز هنگام حرکت واقعی و تخیلی از سازوکار مشابهی استفاده می‌کند یا خیر.
بازار
در پژوهشی جدید، مارتین زیبر و نانتیا سوتانا از دانشگاه UCLA آمریکا به همراه همکارانشان این موضوع را بررسی کرده اند. این تحقیق بر روی پنج بیمار مبتلا به صرع انجام شد که برای اهداف درمانی، الکترودهایی در لوب گیجگاهی میانی آن‌ها کاشته شده بود.
محققان با استفاده از این الکترودها، فعالیت مغزی شرکت‌کنندگان را در دو حالت مقایسه کردند: یک بار هنگامی که واقعاً در یک مسیر مشخص حرکت می‌کردند و بار دیگر زمانی که همان مسیر را روی تردمیل و تنها در ذهن خود مجسم می‌کردند.
نتایج نشان دادند که در هر دو حالت، الگوی مشابهی از امواج مغزی در ناحیه هیپوکامپ ایجاد می‌شود، حتی زمانی که هیچ نشانه بیرونی مانند تابلوهای راهنما یا نقشه‌ها وجود نداشت. پژوهشگران همچنین از مدل‌سازی داده‌های عصبی برای پیش‌بینی موقعیت نسبی افراد در مسیر استفاده کردند.
این یافته‌ها که در نشریه معتبر بین المللی Nature Human Behaviour منتشر شده است، نشان می‌دهد که مغز انسان از یک چارچوب عصبی مشترک برای هدایت مسیرهای واقعی و خیالی استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند به درک بهتر نحوه پردازش حافظه در موقعیت‌های واقعی کمک کند. با این حال، پژوهشگران تأکید دارند که برای تأیید قطعی این نتایج، لازم است مطالعات گسترده‌تری روی جمعیت‌های متنوع‌تر انجام شود.
اهمیت این مطالعه فراتر از درک مسیریابی است و می‌تواند به شناخت بهتر مکانیسم‌های حافظه و حتی طراحی روش‌های نوین درمانی برای مشکلات شناختی کمک کند. درک چگونگی پردازش مسیرها در مغز ممکن است در آینده به توسعه فناوری‌های جدید برای کمک به بیماران مبتلا به اختلالات حافظه، مانند آلزایمر، کمک کند.