چاپ

پیام خوزستان - گروه سیاسی دفاع‌پرس: حکمرانی قانونمند در فضای مجازی به معنای تنظیم و اجرای سیاست‌ها، مقررات و قوانین برای مدیریت این فضا به‌گونه‌ای است که امنیت، عدالت و حقوق کاربران حفظ شود و در عین حال، فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی نیز توسعه یابد. این موضوع در دیدار رهبر معظم انقلاب اسلامی با اعضای دولت چهاردهم در 6 شهریور 1403 مورد تأکید قرار گرفت.
معظم له با اشاره به گسترش نقش فضای مجازی در زندگی مردم، تأکید کردند که این فضا دیگر «مجازی» نیست، بلکه واقعیتی انکارناپذیر است که نیازمند حکمرانی هوشمندانه و قانونمند است.
معظم له به صراحت از نبود حکمرانی قانونمند در فضای مجازی کشور انتقاد کردند و خواستار اقدام جدی دولت برای تدوین و اجرای قوانین لازم شدند. زیرا بسیاری از کشور‌های به ظاهر پیشرفته که شعار‌های آزادی بیان، بسیاری مطرح می کنند و حتی برای دیگر کشورها نسخه آزادی بیان می پیچند، نظارت دقیق و سخت‌گیرانه‌ای بر فضای مجازی دارند و اجازه نمی‌دهند که این فضا بدون کنترل رها شود مانند بازداشت پاول دوروف، بنیان‌گذار تلگرام که در اوت 2024 در فرودگاه «لو بورژه» پاریس به اتهام عدم کنترل محتوای افراطی و تروریستی در پلتفرم تلگرام بازداشت شد.
این موضوع نشان می‌دهد حتی در جوامعی که مدعی آزادی بیان هستند، فضای مجازی کاملاً تحت مدیریت و نظارت قانونی قرار دارد چرا که فضای مجازی امروز بستری برای ارتباطات، تجارت، آموزش، سرگرمی و حتی امنیت ملی است لذا بدون قوانین مشخص و نظارت کارآمد، این فضا می‌تواند به بستری برای انتشار اطلاعات نادرست، جرایم سایبری، تهدیدات امنیتی و سوءاستفاده‌های اقتصادی تبدیل شود به همین جهت حکمرانی قانونمند در این فضا به معنای ایجاد تعادل بین آزادی‌های مشروع کاربران و تأمین امنیت و ثبات اجتماعی است.
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حکمرانی قانونمند فضای مجازی، حفظ امنیت ملی و مقابله با تهدیدات سایبری است. بدون کنترل و نظارت مؤثر، دشمنان خارجی و گروه‌های معاند می‌توانند از این فضا برای جنگ شناختی، جاسوسی و تحریک ناآرامی‌ها استفاده کنند. از این رو، لازم است نهاد‌های امنیتی و قضایی کشور با همکاری سایر بخش‌های دولتی، چارچوب‌های قانونی دقیقی برای مقابله با تهدیدات فضای مجازی تدوین کنند. یکی از موانع اصلی در اجرای حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، مقاومت برخی گروه‌ها و کاربران در برابر محدودیت‌های جدید است. هرگونه تلاش برای قانون‌گذاری در این حوزه، ممکن است از سوی برخی افراد به‌عنوان محدودیت آزادی‌ها تلقی شود. بنابراین، دولت باید از طریق آگاهی‌بخشی عمومی و شفاف‌سازی اهداف خود، حمایت افکار عمومی را جلب کند.
پس برای اجرای حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، چند اقدام اساسی باید در دستور کار قرار گیرد:
1. تدوین قوانین شفاف و روزآمد: قوانین و مقررات فضای مجازی باید متناسب با تحولات فناوری و نیاز‌های روز جامعه تدوین شوند. قانون‌گذاری در این حوزه نباید صرفاً بر محدودیت و کنترل متمرکز باشد، بلکه باید زمینه را برای توسعه کسب‌وکار‌های دیجیتال، حمایت از حقوق کاربران و تقویت امنیت فضای مجازی فراهم کند.
2. ایجاد نهاد‌های نظارتی قوی: اجرای قوانین بدون نظارت کارآمد ممکن نیست. دولت باید نهاد‌های تخصصی و قدرتمند را برای نظارت بر فضای مجازی، مقابله با تخلفات و حمایت از کاربران ایجاد کند. این نهاد‌ها باید با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، رصد مستمر فضای مجازی را انجام داده و گزارش‌های شفاف به مردم ارائه دهند.
3. آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی: یکی از مؤثرترین راه‌های ارتقای فرهنگ استفاده صحیح از فضای مجازی، آموزش کاربران درباره حقوق، مسئولیت‌ها و تهدیدات این فضا است. دولت باید از طریق رسانه‌های عمومی، نظام آموزشی و نهاد‌های فرهنگی، آگاهی عمومی را در این زمینه افزایش دهد.
4. توسعه پلتفرم‌های بومی و حمایت از نوآوری: وابستگی بیش از حد به پلتفرم‌های خارجی، ریسک‌های امنیتی و اقتصادی زیادی دارد. یکی از راه‌های کاهش این وابستگی، حمایت از توسعه شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های بومی است. البته این حمایت نباید به معنای حذف رقابت باشد، بلکه باید با ارائه خدمات باکیفیت و ایجاد انگیزه برای استفاده از پلتفرم‌های داخلی انجام شود.
5. شفافیت و مشارکت عمومی در سیاست‌گذاری: برای موفقیت حکمرانی قانونمند در فضای مجازی، لازم است سیاست‌گذاری‌ها با مشارکت کارشناسان، بخش خصوصی، جامعه مدنی و مردم انجام شود. شفافیت در فرآیند تصمیم‌گیری و توجه به نظرات کاربران می‌تواند از بروز نارضایتی‌ها جلوگیری کرده و اعتماد عمومی را جلب کند.
به‌طور کلی تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی بر حکمرانی قانونمند در فضای مجازی نشان‌دهنده اهمیت این حوزه در آینده کشور است. فضای مجازی دیگر صرفاً یک بستر ارتباطی نیست، بلکه به میدان رقابت‌های اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی تبدیل شده است. بنابراین، دولت چهاردهم باید با تدوین و اجرای سیاست‌های هوشمندانه، ضمن تأمین امنیت و نظم در این فضا، از فرصت‌های آن نیز بهره‌برداری کند. ایجاد تعادل میان کنترل، آزادی و توسعه فناوری، کلید موفقیت حکمرانی قانونمند در فضای مجازی خواهد بود.
انتهای پیام/381