چاپ

پیام خوزستان - تحقیقات کوانتومی یکی از پیشرفته‌ترین و پویاترین شاخه‌های علم و فناوری در قرن 21 محسوب می‌شود. از محاسبات کوانتومی گرفته تا ارتباطات و رمزنگاری کوانتومی، این حوزه در حال تغییر شیوه پردازش اطلاعات، امنیت داده‌ها و طراحی مواد جدید است. دانشگاه‌های برجسته جهان در این زمینه نه تنها تحقیقات بنیادی انجام می‌دهند، بلکه در توسعه فناوری‌های عملی و کاربردی نیز نقش بسزایی دارند.

در اینجا به معرفی برخی از دانشگاه‌های پیشرو در این عرصه بر اساس خروجی پژوهشی و نوآوری‌های کلیدی آن‌ها می‌پردازیم.
1- دانشگاه استنفورد
تعداد مقالات: 571
تعداد دانشجویان: 16,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0357
دانشگاه استنفورد در تحقیقات میان‌رشته‌ای کوانتومی پیشرو است و متخصصانی از فیزیک، مهندسی و علوم کامپیوتر را برای مطالعه‌ی الگوریتم‌ها، رمزنگاری و سخت‌افزار کوانتومی گرد هم می‌آورد. برنامه‌ی Q-FARM این دانشگاه همکاری میان استنفورد و آزمایشگاه شتاب‌دهنده SLAC را تقویت کرده است.
اساتید برجسته‌ای مانند Jelena Vučković (فوتونیک کوانتومی و طراحی معکوس) و Patrick Hayden (نظریه‌ی اطلاعات کوانتومی) در این دانشگاه فعالیت دارند.
2- دانشگاه دوک
تعداد مقالات: 474
تعداد دانشجویان: 16,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0296
دانشگاه دوک در رایانش کوانتومی مبتنی بر یون‌های به دام افتاده پیشگام است و مرکز DQC را برای توسعه‌ی سامانه‌های کوانتومی مقیاس‌پذیر و تصحیح خطا ایجاد کرده است. این دانشگاه تحقیقات گسترده‌ای در زمینه‌ی الگوریتم‌های کوانتومی، محاسبات مقاوم به خطا و محاسبات ترکیبی کوانتومی-کلاسیک انجام می‌دهد.
دوره‌های علمی متعددی برای دانشجویان فراهم شده است و محققان برجسته‌ای همچون Christopher Monroe (پیشگام رایانش کوانتومی یون-به-دام‌افتاده) و Kenneth Brown (تصحیح خطای کوانتومی)در آن حضور دارند.
3- دانشگاه ییل
تعداد مقالات: 347
تعداد دانشجویان: 13,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0267
دانشگاه ییل از طریق مؤسسه YQI تحقیقات گسترده‌ای در حوزه‌ی اطلاعات، مواد، و حسگرهای کوانتومی انجام می‌دهد. این دانشگاه با احداث ساختمان جدید Upper Science Hill بستر تحقیقاتی پیشرفته‌ای را فراهم کرده است.
دوره‌های کوانتومی متنوعی در دسترس دانشجویان است و اساتید برجسته‌ای مانند Robert Schoelkopf (کیوبیت‌های ابررسانا و اطلاعات کوانتومی) و Michel Devoret (فیزیک حالت جامد و اثرات مزوسکوپی) در آن فعالیت دارند.
4- دانشگاه آکسفورد
تعداد مقالات: 496
تعداد دانشجویان: 24,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0207
دانشگاه آکسفورد بزرگ‌ترین مرکز تحقیقات کوانتومی بریتانیا است و بیش از 200 پژوهشگر را در مؤسسه‌ی کوانتومی آکسفورد (OQI) گرد هم آورده است. فعالیت‌های تحقیقاتی این دانشگاه شامل پردازش اطلاعات ، ارتباطات و حسگرهای کوانتومی است.
این دانشگاه یک دوره "کارشناسی ارشد در فناوری‌های کوانتومی"ارائه میدهد. اساتید برجسته‌ای همچون Artur Ekert (رمزنگاری کوانتومی) و David Lucas (رایانش کوانتومی یون-به-دام‌افتاده) در این دانشگاه فعالیت دارند.
دانشگاه آکسفورد بزرگ‌ترین مرکز تحقیقات کوانتومی بریتانیا است و بیش از 200 پژوهشگر را در مؤسسه‌ی کوانتومی آکسفورد (OQI) گرد هم آورده است
5- دانشگاه هاروارد
تعداد مقالات: 1266
تعداد دانشجویان: 74,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0171
دانشگاه هاروارد تحقیقات پیشرفته‌ای در علوم کوانتومی از طریق ابتکار کوانتومی هاروارد (HQI) انجام می‌دهد که شامل همکاری‌های میان‌رشته‌ای در زمینه‌ی اطلاعات، اپتیک و فناوری های کواتومی است.
این دانشگاه دارای برنامه‌ی "دکترای علوم و مهندسی کوانتومی" است که به دانشجویان امکان طراحی مسیرهای تحقیقاتی خاص را می‌دهد. محققان برجسته‌ای همچونJohn Doyle (فیزیک مولکول‌های سرد) و Federico Capasso (لیزرهای کوانتومی و نانوفوتونیک) در اینجا فعالیت دارند.
6- دانشگاه فودان
تعداد مقالات: 531
تعداد دانشجویان: 31,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0171
دانشگاه فودان چین در اطلاعات کوانتومی فعال است و تحقیقات خود را روی ارتباطات، محاسبات و شبکه‌های کوانتومی متمرکز کرده است. گروه‌های تحقیقاتی مانند مرکز کنترل کوانتومی و مؤسسه‌ی دستگاه‌های نانو الکترونیکی و رایانش کوانتومی به پیشرفت این حوزه کمک می‌کنند.
اساتید برجسته‌ای همچون Saijun Wu (کنترل کوانتومی) و Jian Zi (ساختارهای فوتونیک در سیستم‌های کوانتومی) در این دانشگاه فعالیت دارند.
7- دانشگاه شانگهای جیاتونگ
تعداد مقالات: 640
تعداد دانشجویان: 40,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0160
این دانشگاه از مراکز پیشرو در رایانش و ارتباطات کوانتومی در چین است و تحقیقات آن شامل کیوبیت‌های ابررسانا، تصحیح خطای کوانتومی و الگوریتم‌های کوانتومی می‌شود. مؤسسات پژوهشی مانند مرکز کوانتومی ویلچک (WQC) و مؤسسه‌ی تسونگ-دائو لی (TDLI) نقش مهمی در توسعه‌ی فناوری‌های کوانتومی ایفا می‌کنند.
محققان برجسته‌ای مانند Antonio M. García-García (سیستم های دارای آشوب کوانتومی) و Nana Liu (اطلاعات، محاسبات و یادگیری ماشین کوانتومی) در این دانشگاه فعالیت دارند.
8- دانشگاه ملی سئول
تعداد مقالات: 457
تعداد دانشجویان: 28,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0163
این دانشگاه یکی از مؤسسات پیشرو در زمینه‌ی محاسبات، ارتباطات و مواد کوانتومی در کره جنوبی است. فعالیت‌های این دانشگاه شامل توسعه پلتفرم‌های مختلف محاسبات کوانتومی مانند کیوبیت‌های ابررسانا، یون به دام افتاده و محاسبات کوانتومی نوری می‌شود.
اعضای برجسته هیئت علمی این دانشگاه شامل پروفسور Taehyun Kim ((اطلاعات و الگوریتم های کوانتومی - یون به دام افتاده)، پروفسور Hyunseok Jeong (اطلاعات کوانتومی) و پروفسور Seungyong Hahn (سیستم های ابررسانا) می‌شوند. این دانشگاه مرکز تحقیقات علوم و فناوری کوانتومی را برای توسعه فناوری‌های نوین کوانتومی راه‌اندازی کرده است و با شرکت‌هایی مانند IonQ همکاری دارد.
9- دانشگاه کمبریج
تعداد مقالات: 376
تعداد دانشجویان: 24,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0157
دانشگاه کمبریج یکی از معتبرترین مؤسسات علمی در زمینه علم و فناوری کوانتومی است.مرکز اطلاعات و بنیان‌های کوانتومی (CQIF) این دانشگاه به تحقیقات نظری در پردازش اطلاعات کوانتومی پرداخته و ارتباط نزدیکی با صنایع مرتبط، مانند آزمایشگاه تحقیقاتی کمبریج توشیبا اروپا، دارد.
پژوهش‌های این دانشگاه شامل محاسبات، حسگرها، ارتباطات و مواد کوانتومی می‌شود. یکی از پژوهشگران برجسته این دانشگاه، پروفسور Mete Atatüre (اپتیک کوانتومی و کنترل اپتیکی کوپلینگ اسپین-فوتون) است.
10- دانشگاه شیکاگو
تعداد مقالات: 263
تعداد دانشجویان: 18,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0146
این دانشگاه یکی از مراکز اصلی پژوهش کوانتومی است که دانشمندان علوم فیزیک، مهندسی و علوم کامپیوتر را گرد هم آورده است. مدرسه مهندسی مولکولی پریتزکر (PME) این دانشگاه یکی از اولین برنامه‌های دکتری در علوم و مهندسی کوانتومی را ارائه می‌دهد. این دانشگاه همچنین میزبان Chicago Quantum Exchange است که همکاری بین دانشگاه‌ها، آزمایشگاه‌های ملی و شرکای صنعتی را تسهیل می‌کند.
از برنامه‌های آموزشی مهم این دانشگاه می‌توان به برنامه TeachQuantum برای معلمان و برنامه Open Quantum Initiative برای دانشجویان اشاره کرد.یکی از اساتید برجسته این دانشگاه پروفسور David Awschalom (اسپینترونیک و مهندسی اطلاعات کوانتومی) میباشد.
11- دانشگاه پکن
تعداد مقالات: 573
تعداد دانشجویان: 42,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0136
دانشگاه پکن یکی از رهبران پژوهش‌های بین‌رشته‌ای کوانتومی است و در زمینه‌هایی مانند اطلاعات کوانتومی، مواد کوانتومی و توسعه فناوری‌های کوانتومی فعالیت دارد. مرکز بین‌المللی مواد کوانتومی (ICQM) این دانشگاه از سال 2010 به پژوهش در فیزیک ماده چگال و علم مواد کوانتومی اختصاص یافته است.
همچنین، آزمایشگاه شبیه‌سازی و اطلاعات کوانتومی، که توسط دکتر Xiao Yuan در سال 2020 تأسیس شده است، در زمینه الگوریتم‌های کوانتومی، تصحیح خطای و رمزنگاری کوانتومی فعالیت می‌کند. یکی از چهره‌های برجسته علمی این دانشگاه، Guo Guangcan، عضو آکادمی علوم چین است که در زمینه ارتباطات و اپتیک کوانتومی شهرت دارد.
12- دانشگاه کالج لندن (UCL)
تعداد مقالات: 524
تعداد دانشجویان: 41,000
نسبت مقالات به دانشجو: 0.0128
دانشگاه کالج لندن یکی از مراکز اصلی تحقیق در زمینه فناوری‌های کوانتومی است و بیش از 120 پژوهشگر را در موسسه علوم و فناوری کوانتومی UCLQ گرد هم آورده است. این دانشگاه به توسعه پژوهش‌های مرتبط با محاسبات کوانتومی و حسگرهای کوانتومی پرداخته و در دسامبر 2024، در همکاری با دانشگاه کمبریج، یک مرکز تحقیقاتی برای استفاده از فناوری کوانتومی در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها تأسیس کرده است.
این دانشگاه همچنین یک برنامه "کارشناسی ارشد در فناوری‌های کوانتومی" ارائه می‌دهد. از اعضای برجسته هیئت علمی می‌توان بهJonathan Oppenheim، که در زمینه اطلاعات کوانتومی و گرانش کوانتومی شهرت دارد، اشاره کرد.