بزرگنمايي:

پیام خوزستان - جهان انرژی با سرعتی شگفت‌آور در حال تغییر است و فشارها برای مقابله با تغییرات آب‌وهوایی، تضمین تأمین انرژی پایدار و مدیریت هزینه‌ها بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. در این میان، صنعت نفت و گاز، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه‌ای، فرصتی بی‌نظیر دارد تا پیشگام تحول در مصرف انرژی شود. با بهره‌گیری از منابع جهانی و تخصص گسترده، این صنعت می‌تواند به بازیگری کلیدی در مسیر انتقال انرژی پایدار و کارآمد تبدیل شود.

از منظر کلان مطالعه‌ای جدید از سوی مجمع جهانی اقتصاد نشان می‌دهد کاهش 31 درصدی مصرف انرژی می‌تواند سالانه تریلیون‌ها دلار صرفه‌جویی به همراه داشته باشد و در عین حال آسیب‌های محیط‌ زیستی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. شرکت‌های نفتی و گازی با توجه به مقیاس و تأثیر گسترده‌ای که دارند، در موقعیتی ایده‌آل برای بهره‌برداری از این فرصت هستند، اما این مستلزم نوآوری‌های بزرگ و کوچک، همچنین تغییرات تدریجی در عملیات و فعالیت های روزمره است.
بهینه‌سازی انرژی: کلید کاهش تقاضا
یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش تقاضای انرژی، تمرکز بر بهره‌وری انرژی است. این مطلب می‌تواند به‌معنای پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت انرژی در تأسیسات باشد تا کاهش قابل‌توجهی در مصرف انرژی ایجاد شود. برای مثال، شرکت شورون با معرفی سیستم‌های مدیریت انرژی در پالایشگاه‌های خود، میلیون‌ها دلار صرفه‌جویی کرده و انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده است. چنین سیستم‌هایی داده‌هایی ارائه می‌دهند که به شرکت‌ها امکان تصمیم‌گیری آگاهانه برای صرفه‌جویی در انرژی و هزینه را می‌دهند. این فناوری‌ها می‌توانند به‌طور مشابه در تأسیسات بالادستی نیز به کار گرفته شوند.
تغییرات کوچک، تأثیرات بزرگ
پیشرفت‌های فناوری مانند این موارد حیاتی هستند، اما تغییرات کوچک نیز می‌توانند تأثیرات بزرگی داشته باشند. برای مثال کاهش سفرهای کاری و جایگزینی آن با نشست‌های مجازی می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند انتشار کربن و هزینه‌های عملیاتی را کاهش دهند.
دیجیتالی‌سازی و هوش مصنوعی: آینده صنعت نفت و گاز
دیجیتالی‌سازی و هوش مصنوعی (AI) در سرتاسر زنجیره ارزش نفت و گاز حضور یافته‌اند و راه‌های جدیدی برای بهینه‌سازی عملیات و کاهش مصرف انرژی ارائه می‌دهند. هوش مصنوعی می‌تواند برای نگهداری پیش‌بینانه استفاده شود تا به شرکت‌ها کمک کند زمان توقف را کاهش دهند، عمر ماشین‌آلات را افزایش دهند و از تعمیرات غیرضروری جلوگیری کنند.
افزون بر این، شرکت‌هایی مانند شل از هوش مصنوعی برای نظارت بر تجهیزات به‌صورت لحظه‌ای استفاده می‌کنند. این نرم‌افزارهای پیشرفته از خرابی‌ها جلوگیری می‌کنند و نیاز به تعمیرات در محل را کاهش می‌دهند که به‌نوبه خود مصرف انرژی ناشی از عملیات ناکارآمد را کم می‌کند.
نقش کار ترکیبی در ایجاد پایداری
یکی از مهم‌ترین تغییرات تدریجی، اما اغلب نادیده گرفته‌شده، حرکت به سمت کار ترکیبی است. همه‌گیری کووید-19 نشان داد که بسیاری از کارکنان صنعت نفت و گاز می‌توانند بدون کاهش بهره‌وری، از راه دور کار کنند. برخی شرکت‌ها مانند بی‌پی و شل مدل‌های کار ترکیبی را اتخاذ کرده‌اند که در آن کارکنان زمان خود را بین دفتر و خانه تقسیم می‌کنند.
این رویکرد نیاز به رفت‌وآمد را کاهش می‌دهد و تقاضای انرژی برای اداره فضاهای اداری بزرگ را کم می‌کند. شرکت‌ها می‌توانند با این مدل ترکیبی، مصرف انرژی و انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهند.
تحول در فرآیندهای شیمیایی
تولید نفت و گاز با صنعت شیمیایی نیز گره خورده است؛ صنعتی که سهم بزرگی از انرژی جهانی را مصرف می‌کند. تغییرات تدریجی در فرآیندهای پالایش و شیمیایی می‌تواند صرفه‌جویی قابل‌توجهی در انرژی ایجاد کند. برای مثال بهینه‌سازی فرآیندهای کراکینگ توسط بخار یا استفاده از روش‌های کاتالیستی که انرژی کمتری مصرف می‌کنند، می‌تواند مصرف کلی انرژی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. شرکت شیمیایی Dow از چنین فناوری‌هایی استفاده می‌کند که گزارش شده بهره‌وری انرژی را تا 20 درصد افزایش داده‌اند.
مدیریت انرژی در زنجیره تأمین
در نهایت، مدیریت انرژی در سرتاسر زنجیره تأمین - از تولید تا پالایش - می‌تواند از طریق تغییرات کوچک بهینه‌سازی شود. کاهش اتلاف انرژی در مراحل حمل‌ونقل و پالایش، رویکردی جامع است که بر بهبودهای مستمر به جای نوآوری‌های یک‌باره تمرکز دارد و می‌تواند به کاهش چشمگیر بلندمدت در تقاضای انرژی منجر شود.
این داستان تحول انرژی در صنعت نفت و گاز، نه‌تنها یک ضرورت، بلکه فرصتی است برای خلق آینده‌ای پایدار و کارآمد. با ترکیب نوآوری‌های بزرگ و تغییرات کوچک، این صنعت می‌تواند به یکی از پیشگامان جهانی در کاهش مصرف انرژی و حفاظت از محیط‌زیست تبدیل شود.
رضا آبش احمدلو
پژوهشگر مواد و انرژی