بزرگنمايي:

پیام خوزستان - فیلم نیوز / علی نصیریان استاد بلامنازع بازیگری و یکی از واپسین بازماندگان نسل طلایی هنر نمایش در ایران، به تازگی از تأثیر ضعف جسمی بر دوری‌اش از بازیگری گفته و اعلام کرده با تمام علاقه‌ای به این حرفه دارد، جسمش برای نقش‌آفرینی‌های تازه با او همراهی نمی‌کند؛ این خداحافظی تلویحی با جهان بازیگری از سوی یک اسطوره، بهانه‌ای شد برای خاطره‌بازی با ماندگارترین نقش‌هایش در سینما، تلویزیون و شبکه خانگی.
 «هنوز دوست دارم بازی کنم اما جسمم یاری نمی‌‌کند؛ دیگر آن نیرویی که باید برای بیان مطلب و ارائه شخصیت داشته باشم را ندارم.» برق چشمان علی نصیریان، در لحظاتی که از جملات را خطاب به مژده لواسانی به زبان می‌آورد، حکایت از حسرتی عاشقانه داشت. کلماتی که عشق و علاقه عمیق این استاد مسلم بازیگری را به این حرفه در دل خود داشت، اما خروجی‌اش در ویترین رسانه‌ها به این شکل تعبیر شد؛ «خداحافظی علی نصیریان از دنیای بازیگری.»
علی نصیریان نه فقط بازیگری توانمند در سینما، تلویزیون و تئاتر ایران به شمار می‌رود که تجربه‌ها و خاطراتش، حکم تاریخ شفاهی هنر ایران را دارد. کتاب خاطراتی که همین سال گذشته از او منتشر شد، سرشار از ناگفته‌ها درباره بزنگاه‌های مهم تحولات فرهنگی و هنری ایران‌زمین طی 6 دهه اخیر بود و حالا او با اشاره به ناتوانی جسمی‌اش، عملا امکان حضور مجدد در مقابل دوربین را برای خود منتفی می‌داند.
به بهانه این اظهارات و به احترام سال‌ها فعالیت درخشان و تأثیرگذار این هنرمند در عرصه بازیگری، مروری‌بر 10 نقش‌آفرینی ماندگار در کارنامه‌اش داشته‌ایم و همزمان امید داریم که جسم استاد در آینده قوت و توانی پیدا کند تا باردیگر شاهد درخشش مجدد او روی صحنه و یا در مقابل دوربین باشیم.
آقای هالو | آقای هالو | داریوش مهرجویی | 1349
بازار
نصیریان در دومین همکاری‌اش با داریوش مهرجویی در فیلم «آقای هالو» بازی کرد.
علی نصیریان بازیگری برخاسته از دنیای تئاتر است و آنچه وجه تمایز او نسبت به بازیگران هم‌نسلش محسوب می‌شد، توانمندی توأمانش در بازیگری و نگارش نمایشنامه بود. «هالو» عنوان یکی از نمایشنامه‌های نصیریان بود که با همکاری داریوش مهرجویی آن را تبدیل به فیلمنامه «آقای هالو» کرد و خودش هم ایفای نقش اصلی را برعهده گرفت. کاراکتر اصلی این فیلم، که نامش روی فیلم هم هست، فردی شهرستانی است که به امید یافتن همسر مناسب، از محل زندگی خود عازم شهر تهران می‌شود. مواجهه این فرد ساده روستایی با جهان هزارتو و پر دوزوکلک شهرنشینی، ایده اصلی این فیلم بود و آقای هالو، پس از پشت سر گذاشتن اتفاقات عجیب و غریب، سرآخر با سرخوردگی به زادگاهش برمی‌گردد و می‌گوید:‌‌ «سفر چیز خوبی‌ست؛ آدم رو پخته می‌کند.»
ستارخان | ستارخان | علی حاتمی | 1351
 نصیریان در اولین همکاری‌اش با علی حاتمی در فیلم «ستارخان» ایفاگر نقش این قهرمان ملی شد.
زنده‌یاد علی حاتمی از فیلمسازان علاقه‌مند به مواجهه‌ای دراماتیک با تاریخ بود و فراتر از بازخوانی متفاوت وقایع و مستندات تاریخی، در بازنمایی چهره شخصیت‌های تأثیرگذار تاریخ هم، نگاه متفاوت و خاص خود را داشت. حاتمی در فیلم «ستارخان» هم روایتی جسورانه از سرنوشت این قهرمان ملی را به تصویر درآورد و ایفای نقش این کاراکتر حساس را هم به علی نصیریان واگذار کرد. هر چند بعدها بازیگران دیگری هم در نقش ستارخان مقابل دوربین رفتند اما همچنان می‌توان اجرا علی نصیریان را یکی از درخشان‌ترین نمونه‌های آن به شمار آورد. تولید و اکران این فیلم بی‌حاشیه هم نبود و به‌دنبال اعتراض برخی نسبت به تحریف واقعیت‌های تاریخی در فیلم، مسئولان وقت سینمایی، حکم توقیف آن را صادر کردند. نصیریان در این فیلم با عزت‌اله انتظامی، پرویز صیاد و محمدعلی کشاورز، هم‌بازی بود.
علی عزت فخار | مهرگیاه | فریدون گله | 1354
 «مهره گیاه» تنها همکاری علی نصیریان با فریدون گله است.
فیلم سینمایی «مهرگیاه» یکی از آثار مهجور در کارنامه فیلمسازی فریدون گله است که در میانه دهه 50 روایتی متفاوت از استیصال یک مرد برای احقاق حقوقش را به تصویر درمی‌آورد. علی نصیریان که به‌پشتوانه سلسله همکاری‌هایش با داریوش مهرجویی در پایان دهه 40 و ابتدای دهه 50 در میان سینمادوستان به شهرت رسیده بود، در این فیلم ایفاگر نقش «علی عزت فخار» است و تجربه کمتر دیده‌شده اما به‌شدت تماشایی را در کارنامه خود به ثبت رسانده است. سعید عقیقی منتقد سینما زمانی درباره فریدون گله نوشت: «فریدون گله بیش از هر کس دیگر مرا به یاد علی عزّت فخار (با بازی علی نصیریان) شخصیت اصلی فیلم کم‌تر دیده شده او یعنی «مهرگیاه» می‌اندازد. او در آغاز فیلم احتمالا برای چندمین‌بار، عریضه‌‌ای به دادگستری می‌‌نویسد و زمینی که به‌عنوانِ حقش طلب می‌کند بیابانی بیش نیست؛ تصویری استعاری و گویی ذهنی که قرار نیست آن را در دنیای مادی به دست بیاورد.»
ابوالفتح صحاف |هزاردستان | علی حاتمی | 1358
 ابوالفتح صحاف از کاراکترهای به یادماندنی «هزاردستان» است.
زنده‌یاد علی حاتمی وسواس ویژه‌ای در همه جزییات فیلسازی داشت و استمرار همکاری‌اش با چند ستاره بازیگری، حکایت از باورش به توانمندی‌های ویژه آن‌ها داشت. علی نصیریان یکی از همین چهره‌هاست که در سریال ماندگار «هزاردستان» که فرآیند تولید و عرضه‌ای پیچیده و پرحاشیه داشت، ایفای یکی از نقش‌های اصلی را برعهده گرفت. شمایل متفاوت کاراکتر ابوالفتح صحاف با سر تراشیده و لهجه ترکی، با هنرنمایی علی نصیریان در حافظه مخاطبان این سریال به یادگار مانده است. چاشنی ویژه‌ای که این هنرنمایی را تکمیل کرد هم صداپیشگی درخشان ناصر طهماسب، روی چهره نصیریان برای این نقش بود. نصیریان اجرایی پر از شرم ظاهری و رواداری در گفتار، در نقش این شخصیت آزادیخواه و نگران حال و آینده مردمش دارد.
قاضی شارح | سربداران | محمدعلی نجفی | 1363
 قاضی شارع در سریال «هزاردستان» از بازی‌های به یادماندنی نصیریان است.
این یکی از نمونه‌های درخشان نقش‌آفرینی یک بازیگر در نقش یک کاراکتر به‌ظاهر تاریخی است که به‌واسطه تأثیرگذاری‌اش، تا سال‌ها مخاطبان تصور می‌کردند که این شخصیت، برخاسته از واقعت تاریخ است! قاضی شارع یا قاضی شارح، شخصیت به‌یادماندنی از سریال محبوب «سربداران» است که محمدعلی نجفی آن را در اوایل دهه 60 مقابل دوربین برد تا تبدیل به یکی از اولین سریال‌های پرمخاطب تولید شده در تلویزیون ایران در سال‌های پس از پیروزی انقلاب شود. علی نصیریان در این سریال که داستانش برگرفته از مستندات تاریخی مرتبط با قیام سربداران بود، به شخصیتی جان بخشید که مابه‌ازای واقعی در تاریخ نداشته است اما جریان فکری مهمی را در داستان سریال، نمایندگی می‌کند. دیالوگ‌گویی شمرده و لحن خاص علی نصیریان به‌ویژه در زمان خطاب قرار دادن اهالی باشتین، تا سال‌ها در حافظه مخاطبان تلویزیون ماندگار شد. این بازیگر درباره ایفای نقش در این سریال گفته است: «من برای بازی در سریال سربداران ماهی 15هزار تومان حقوق می‌گرفتم که از این مبلغ 750 تومان بابت مالیات کم می​شد.»
مستر فرهان | ناخدا خورشید | ناصر تقوایی | 1365
 ناصر تقوایی در فیلم «ناخدا خورشید» نقش «مستر فرهان» را به علی نصیریان سپرد.
همین چند روز پیش و در گفت‌وگو با مژده لواسانی در برنامه «درجه یک»، علی نصیریان همکاری‌اش با ناصر تقوایی را یکی از دوست‌داشتنی‌ترین تجربه‌های کاری خود توصیف کرد. بنابر روایت نصیریان، تقوایی در مقطع ساخت «ناخدا خورشید» دو نقش اصلی داشته که گزینه‌اش برای نقش‌آفرینی آن‌ها علی نصیریان بوده است؛ یکی کاراکتر اصلی فیلم یعنی ناخدا خورشید و دیگری مستر فرهان. وقتی او با نصیریان درباره انتخاب یکی از این دو نقش مشورت می‌کند، نصیریان انتخاب را به تقوایی واگذار می‌کند و اینگونه نقش متفاوت مستر فرهان، به‌عنوان یک دلال، به نصیریان می‌رسد. بعدتر داریوش ارجمند برای ایفای نقش ناخدا خورشید انتخاب می‌شود که حاصل همکاری هر دو با ناصر تقوایی تبدیل به یکی از بهترین آثار در کارنامه هر دو بازیگر می‌شود.
علی‌یار | شیر سنگی | مسعود جعفری جوزانی | 1365
 علی نصیریان در فیلم «شیرسنگی» در نقش علی‌یار بازی کرد.
مسعود جعفری‌جوزانی از کارگردانان گزیده‌کار در سینمای دهه 60 بود که اتفاقا آثار ماندگاری را هم با امضای خود به‌یادگار گذاشته است. «شیر سنگی»‌ یکی از تحسین‌شده‌ترین آثار این فیلمساز است که علی نصیریان ایفای نقش آعلی‌یار، به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی این فیلم را برعهده داشت. چالش اصلی این نقش برای نصیریان که بعدها در گفت‌وگویی به آن اشاره کرد، رسیدن به لحن و لهجه ایلیاتی بود که در تعامل میان جعفری‌جوزانی و نصیریان، سرانجام این کاراکتر به بهترین شکل در مقابل دوربین جان می‌گیرد.علی نصیریان پیش از بازی در این فیلم، در نخستین ساخته جعفری جوزانی یعنی «جاده‌های سرد» هم با او همکاری کرده بوده و بنا به‌گفته جوزانی، دو نقش آعلی‌یار و نامدارخان در فیلم «شیر سنگی» را باتوجه به ویژگی‌های بازیگری علی نصیریان و عزت‌اله انتظامی نوشته بود.
دایی غفور | بوی پیراهن یوسف | ابراهیم حاتمی‌کیا | 1374
 دایی غفور در فیلم «بوی پیراهن یوسف» یکی از ماندگارترین بازی‌های نصیریان است.
یکی از کامل‌ترین شمایل‌ها از چشم‌انتظاری در سینمایی ایران، همین دایی غفور است. پیرمردی تکیده و در عین حال امیدوار که برخلاف باور اطرافیان، می‌داند فرزندش یوسف، هنوز شهید نشده و قرار است روزی به خانه بازگردد. «بوی پیراهن یوسف» را ابراهیم حاتمی‌کیا در نیمه دهه هفتاد کارگردانی کرد تا تصویر متفاوت از تأثیرات و تبعات جنگ تحمیلی بر زندگی فردی انسان‌ها را روانه پرده سینما کند. انتخاب علی نصیریان برای ایفای نقش دایی غفور را هم می‌توان یکی از هوشمندی‌های این کارگردان به شمار آورد. بازی مشترک علی نصیریان و نیکی کریمی در بسیاری از لحظات فیلم تماشایی است اما بی‌تردید قدرت بازیگری این هنرمند در سکانسی به اوج خود رسید که دایی غفور بر سر مزار خالی فرزندش یوسف، خطاب به او فریاد می‌زد؛ «می‌بینی یوسف؟ می‌بینی چه کردی؟ یوسف من بیا… من این حرفامو به کی بگم یوسف؟ من توی گوش کی نجوا کنم یوسف؟ این انصافه؟ این انصافه؟ این انصافه؟ خب خودتو به من نشون بده… تو کجایی؟ تو شکم کوسه؟ من با این دل چه کنم؟»
حاج یونس فتوحی | میوه ممنوعه | حسن فتحی | 1385
 علی نصیریان در سریال «میوه ممنوعه» مخاطبان را شگفت‌زده کرد.
در میان سریال‌های مناسبتی تلویزیون به ویژه در کنداکتور ویژه ماه رمضان، هنوز هم «میوه ممنوعه» یکی از تحسین‌شده‌ترین و به یادماندنی‌ترین آثار است. سریالی که حسن فتحی با نگاهی به داستان شیخ صنعان، آن را به تصویر درآورد و ایفای نقش اصلی آن را به علی نصیریان سپرد. حاج یونس فتوحی، مردی متمول، معتبر در خانه و جامعه است که به‌واسطه مواجهه با تجربه عشقی پیرانه‌سر، زندگی و اعتبارش را به باد می‌دهد. قدرت بازیگری علی نصیریان در این نقش به‌گونه‌ای بود که به‌رغم قرار گرفتن حاج یونس در مقام یک مرد به‌ظاهر خیانت‌کار، بسیاری از مخاطبان با عشق او هم‌دل شدند و این اتفاق سوای از فیلمنامه و کارگردانی حسن فتحی، جز با درخشش بازیگر این نقش، محقق نمی‌شد.
بزرگ‌آقا | شهرزاد | حسن فتحی | 1394
 نصیریان در سریال «شهرازاد» نقش «بزرگ آقا» را شگفت‌انگیز بازی کرد.
هر چند این همکاری در یک فصل از سریال محبوب «شهرزاد» رقم خورد اما همچنان یکی از اصلی‌ترین وزنه‌هایی است که خاطره مواجهه با فصل اول این سریال را در حافظه مخاطبانش، ماندگار کرده است. حسن فتحی که پیش‌تر همکاری‌های درخشانی را با علی نصیریان تجربه کرده بود، در گفت‌وگویی می‌گفت هر بار تصور می‌کردم با سقف بازیگری او مواجه شده‌ام اما در همکاری بعدی، بازهم شگفت‌زده می‌شدم و این حسی است که فتحی در «شهرزاد» هم تجربه کرد؛ بزرگ‌آقا با نقش‌آفرینی علی نصیریان کاراکتر پیچیده و چند لایه در مرکز داستان سریال بود. کاراکتری به‌ظاهر بی‌رحم و ظالم که برای تضمین منافعش هیچ خط قرمزی ندارد و همزمان دل در گروی یک عشق قدیمی دارد. ایفای نقش نصیریان در این مجموعه در کنار بازیگران جوانی همچون ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، مصطفی زمانی و پریناز ایزدیار، یکی از جذاب‌ترین ترکیب‌های بازیگری در سریال‌های خانگی تا به امروز را رقم زد.